| 
Üye Girişi
 | 
  Üye Ol
 |  RavdaTe@m |  Site Kuralları |  Yardım |  Hakkımızda
0
Start Giriş Üye Ol üyeler ((( RAVDATe@m))) Arama
Toplam Kategori: 69 *** Toplam Konu: 30100 *** Toplam Mesaj: 148193
Forum Anasayfa » D İ N / İ S L A M » DİĞER DİNİ KONULAR » Edebiyatta Ve Hayatımızda Besmele.

önceki konu   sonraki konu
Bu konuda 5 mesaj mevcut
Ekleyen
Mesaj
Muhtazaf su an offline Muhtazaf  
Edebiyatta Ve Hayatımızda Besmele.

Moderator
4254 Mesaj -

Kayıt Tarihi: 04.06.2007
En Son On: 30.07.2020 - 23:50
Cinsiyeti: Erkek 
Edebiyatta Ve Hayatımızda Besmele.
1. Besmele Kavramı ve Önemi
Besmele, kainatı yaratan ve idare eden yüce varlığın adının ve en çok kullanılan doksan dokuz isim içinde başta söylenen Rahmân ve Rahîm sıfatlarının yer aldığı bir âyettir. Esirgeyen, bağışlayan, lütuf, merhamet ve ihsanını eksiltmeyen anlamındaki Rahmân ve Rahîm sıfatları İlâhî rahmet ve koruyuculuğun bütün âlemi kucakladığını ifade etmektedir.
Türkçede “besmele çekmek, bismillâh demek” deyimleri Bismillâhirrahmânirrahîm’i okumak demektir. “Euzü besmele” ise “kovulmuş şeytanın şerrinden Allâh’a sığınırım” anlamındaki “Euzü billâhimineşşeytânirracîm” cümlesiyle besmelenin ortak adıdır (İA: 530). Neml suresindeki besmele âyeti (27/30) nazil olduktan sonra son şeklini almış, Hz. Muhammed, hayatının sonuna kadar hep bu ibareyi kullanmış, besmelenin yazıldığı ilk satıra da başka hiçbir şeyin yazılmamasını emretmiştir.
İslâmiyet’te gerek dünya gerek ahiretle ilgili olsun her önemli ve meşru işe Besmele ile başlamak tavsiye edilmiştir. Hz. Peygamber’in (Acluni II. 174) “Besmeleyle başlamayan her iş bereketsiz ve güdüktür” hadisiyle onun bir çok iş münasebetiyle besmele çekmesi ve besmele çekmeyi ve yazmayı tavsiye etmesi besmelenin hem inanç, hem ibadet, hem de müslümanların günlük hayatlarında önemli bir yer tutmasına sebep olmuştur (Gözübüyük, 1977: 31). Ayrıca
her işe besmele ile başlamak, uluhiyyet ve ubudiyyet arasında sevgiye dayalı bir münasebetin sembolü hâline gelmiştir. Çünkü besmele, hakikate ulaşmak için bir vesiledir.
Besmelenin başındaki “ba” edatı Arapça’da yapışma, sığınma, yardım isteme, bir şeyi araç ve sebep edinme anlamlarını vermektedir. Dolayısıyla besmele “Allâh’ın adına yapışarak O’ndan yardım dileyerek, O’na sığınarak, O’nu araç kılarak işe başlıyorum” demektir (Öztürk, 1996: 30). Bu bilinçle mümin, her işin başında besmeleyi okur. Besmele Allâh’ın insanlara en büyük ihsanıdır. Çünkü besmelede Allâh adıyla birlikte O’nun acımak, esirgemek, bağışlamak, korumak, merhamet etmek anlamlarına gelen Rahmân ve Rahîm sıfatları yer almaktadır. Ba, isim, Allâh, Rahmân ve Rahîm kelimelerinden oluşan besmeleyi Kuşeyri, Letâif adlı eserindeki “Besmele” tefsirinde her surenin başındaki besmeleyi -Tevbe suresinde niçin bulunmadığını da dikkate alarak- farklı manalara gelecek şekilde açıklamıştır. Kuşeyrî, besmele kelimesini hem yazım ve harf hem kavram hem de manaları ile tefsir etmiştir (Akpınar, 2002: 53). Seyyid Muhammed Nûrü’l-Arabî de Fatiha Suresi Tefsirinde şöyle demektedir. Malum ola ki Besmele-i Şerîf’te üç isim vardır. Biri ism-i Celâl ki Allâh, ism-i zât. İkincisi ism-i kemâldir ki er-Rahmân, ism-i sıfat. Üçüncü, ism-i Cemâl’dir ki er-Rahîm, ism-i ef’âl’dir. Bundan malûm oldu ki, besmele; ism-i zât ve sıfat ve ef’âl’dir. Yani tecelli-i ilâhî, zâtı, sıfatı ve ef’âliyle âlem, vücûda gelip mevcûd oldu. Zât, sıfat ve ef’âl olmayınca bir şey vücûda gelmez (Kumanlıoğlu, 1995: 130). Kur’an’da 113 kere tekrarlanan bu âyet (114 sûreden Beraat sûresi hariç), Allâh’ın merhamet ve bağışlamayı esas alan bir kudret olduğuna dikkat çekmektedir. Bu görüş Kur’an’da tanıtılan insan, evren ve hayat anlayışının merhamet, hoşgörü ve bağışlama üzerine oturduğunu da göstermektedir.
Ayrıca hem Fatiha sûresinin ilk âyeti olması, hem de “Bütün ilimler besmelenin ‘bâ’sında derc olunmuştur.” fikriyle Hz.Ali’den rivayet edilen “Eğer yazmak isteseydim besmelenin ‘bâ’sı hakkında deve yükü kitap yazardım” sözüyle besmelenin ihtiva ettiği kutsal ve mühim mânâ, toplum hayatında önemli bir yer tutmasını sağlamıştır (Ramazanoğlu, 1984: 17).

2. Besmele Yazma Geleneği
A. Süsleme Sanatında Besmele
Besmele, özellikle süsleme sanatında en fazla yazılan âyetlerin başında gelir. Besmelenin yazımına özen gösterilmesiyle ilgili Hz. Enes’ten gelen bir rivayette “Bismillahirrahmanirrahim’i özenerek güzel yazan kişiyi Allâh affeder.” buyurulması ve Hz. Ali’nin “Besmeleyi güzel yazan kişi affedilmiştir.” sözü hattatların bu konuda gereken itinayı göstermelerinin başlıca sebebi olduğu gibi besmelenin çokça yazılmasının da esas amili olmuştur (İA, 534).
En güzel örneklerini Osmanlı hattatları elinde bulan besmele, çeşitli süslü hatlarla Kur’an dışında bazen tek başına levha olarak, bazen de hilye levhalarının üst kısmına yazılmıştır. Oklu besmele en güzel örneklerden biridir.
Besmeleyle oluşan çeşitli tabir ve deyimler ve “Bismillahirrahmanirrahim”, çeşitli mimarî eserler ve hat sanatından başka, edebiyatta ve folklorda önemli bir malzeme olarak kullanılmıştır.

B.Türk Edebiyatında Besmele
1. Eski Türk Edebiyatında Besmele
Eski Türk Edebiyatında, her eserin besmeleyle başlaması kaidesine uyulduktan başka, çeşitli tür ve beyitlerde; halk edebiyatında türkü, ninni, destan gibi eserlerde; az olmakla birlikte yeni Türk edebiyatında; çeşme alınlıkları, mezar taşları, dükkanlardaki levhalar gibi folklor ürünlerinde çokça kullanılmıştır (Duran, 2003).
Türk Edebiyatında besmele daha çok mısra ve beyitlerde telmih ve iktibas yoluyla kullanılmıştır. Her eserin besmeleyle başlaması kaidesine hemen hemen bütün edebî eserlerde uyulmuştur. Eski Türk Edebiyatında divan mukaddimeleri, tevhid, münacaat ve naatlardan önce besmeleyle başlamaktadır.

Gül-i gül-zâr-ı kelâm-ı kadîm
Bismillâhirrahmânirrahîm (Kasidenin başında yer almaktadır.)
Eyledim yâ Rab senin hamdinle buna ibtidâ
Bilmeyince tâ senânı kimse bulmaz çün bekâ
(Çelikoğlu, 1985: 113)

Sûretünün safhasında gör ne yazmış ol Kadîm
Ohıdum ol hattı Bismilâhirrahmânirrahîm
……..
Merhamet kıl sen Nesîmî’ye eyâ bedr-i Münîr
Ger hatâ kıldum ise estağfirullahelazîm
(Kürkçüoğlu, 1985: XXVL)

Eyledim yâ Rab senin hamdinle buna ibtidâ
Bilmeyince tâ senânı kimse bulmaz çün bekâ
(Şahver, 1969: 113)

Zikr-i Bismillahirrahmanirrahim
Aşikâre gizliye Sensin alîm

……
Son nefesde sakla imânım benim
Bulmaya yol ana şeytanirracîm
…..
Rûz-i mahşerde Muhibbî bendeni
Irma anı rahmetinden yâ Rahîm
Muhibbî (Kanunî Sultan Süleyman 1494-1566) (Ak, 1987: 41)
Her eserin besmeleyle başlaması geleneğinin yanı sıra aşağıdaki örnekler de görüldüğü gibi sevgilinin güzelliğine yine aynı sebeple telmihen kullanılmıştır.
Hat yazılsa tan mıdur yâkût-ı la’l-i yârda
Besmele yazarlar evvel mahzenü’l-esrârda
(Kılıç, 1998: 214)
Mushâf-ı hüsnünde ebrû medd-i Bismillâh’dır
Vâkıf-ı sırr-ı cemâlin ‘ârif-i billâhdır
(Çelebioğlu, 1998: 93-97)
“Güzellik kitabında veya yüz mushafında kaş, besmeledeki Cenâb-ı Hakk’ın Rahmân sıfatının imlasındaki med gibidir.” manasınadır.

2. Yenileşme Devri Türk Edebiyatında Besmele
Yenileşme Devri Türk Edebiyatında, genel özellik olarak gelenekten kopma söz konusu olduğu için şairlerin çoğu divan tertip etmeyerek, çeşitli şiirlerinin toplandığı şiir kitapları neşretmişlerdir. Dolayısıyla yazmaya besmeleyle başlama geleneği de yok olmuştur. Buna rağmen çeşitli sebeplerle kaleme alınan şiir kitaplarında besmele kelimesine oldukça çok yer verilmiştir.
Arif Nihat Asya’nın Süleymaniye şiirinde;
Gün batıp doğdukça dünya durdukça
Üzerinde kalacaktır başların
Öpülüp alnından besmelelerle
Yerlerine konmuş kilit taşların
(Asya, 1990: 25) şeklinde besmele geçmektedir.
Besmele münacaat tarzında yazılmış eserlerde de sık sık karşımıza çıkmaktadır.

Yakarış
ey hiç yoktan varlığımı bir balçıktan var edenim
nimetine şükürlerle binlerce kez hamd ederim.
ey başıma bir taç gibi Muhammed’i yar edenim
huzurunda günahımdan utanırım ar ederim
evvel Allâh âhir Allâh bismillâh
kimsenin önünde eğilmez başım senden başka
yar olmaz kimse bize senden başka
ey dünün ve bu vaktin sahibi
ey sahibi bir hesap gününün
bir tek sana eğilir secde ederiz
kulluklar bilmeyiz başkaca
bâtın Allâh, zâhir Allâh
bismillâh
sabit kadem kıl bizi müstakim yolda
kaybolmamış insanlar grubunda
bir olsun eylemimiz sözümüz
dostlarla arkadaşlarla
bir olsun yüreğimiz gönlümüz
mağfiret eyle bağışla bizi
sensin bizim tek sahibimiz
ey merhameti bol
ikramı sonsuz

şanı yüce Rabbimiz
Rahîm Allâh, Rahmân Allâh bismillâh
(Kurnaz, 1992: 96).
3. Türk Halk Edebiyatında Besmele
Türk Halk Edebiyatında da besmelenin iktibas edildiği pek çok örneği görmek mümkündür. Aşık Edebiyatında tevhid tarzı eserlerde, aşık tarzı destan ve şiirlerde karşımıza sıkça çıkmaktadır.
Bayburtlu Zihni’den:

Tevhid
Müstecâb eyle duamı yâ Rahîm
Sırr-ı Bismillâhi’r-rahmâni’r-rahîm
Hamd-ı sade’le hamdülillâhi’il-mu’in
Sad hezar şükr-i Rabbü’l-âlemîm
Sen ki Rahmân-ı Rahîmsin yâ İlâh
Yevm-i dinin mâliki bî- iştibâh
(Sakaoğlu, 1988: 138).
Seyranî kuluna rahmeyle Rahîm
Bin bir ismin dilde hatmoldu Rahîm
Çağırınca seni yâ Gafuru’r-rahîm
Kerem eyle medet yaremiz anda
(Yüksel, 1987: 31).
Bayburtlu Celâlî’den:
Birisafi “sad” İmlâsı
Biri besmele’nin “bâ”sı
Biri “elif-lâm”ın “râ”sı
Gamz-ı müjganım merhaba
……
Habâsetler gibi pistir her işi
Kör olsun gözleri dökülsün dişi
Besmelede seksen sekiz yanlışı
Gidip fetvaneye mânâ beğenmez
………
Arifler dilinde harf-i Bismillâh
Seng-i hâre değse gül-anber eyler
Her kime yetişse “nârun minallâh”
“Lentebur” sırrına ol mahzar eyler
……..
Öyle bir Leylâ’ya Mecnûn’um billâh
İsminde okunur harf-i Bismillâh
Tutuştu her yanım hasbeten li’llâh
Mevlâ’yı zikr eden kul kınanır mı
……….
Yemek Destanı
Bismillâh okundu ince taâma
Zağbal kuru kaymak durdu selâma
Baklava bal börek koz içi helva
Döktük orta yere harmân eyledik
(Kurnaz, Tatçı, 2000: 177, 203, 139, 172, 251).
Ekleme Tarihi: 29.04.2010 - 22:17
Bu mesajı bildir   Muhtazaf üyenin diğer mesajları Muhtazaf`in Profili Muhtazaf Özel Mesaj Gönder zum Anfang der Seite
Forum Düzeni - imzaları göster
önceki konu   sonraki konu

Mesajlar Ekleyen Tarih
 Edebiyatta Ve Hayatımızda Besmele.
Muhtazaf 29.04.2010 - 22:17
 Edebiyatta Ve Hayatımızda Besmele.
Muhtazaf 29.04.2010 - 22:18
 Edebiyatta Ve Hayatımızda Besmele.
Muhtazaf 29.04.2010 - 22:20
 Edebiyatta Ve Hayatımızda Besmele.
Muhtazaf 29.04.2010 - 22:22
 Edebiyatta Ve Hayatımızda Besmele.
Muhtazaf 29.04.2010 - 22:26

Kategori Seç:  
Sitemizde şu an Yok üye ve 1115 Misafir mevcut. En son üyemiz: Didem_


[ Admin   Moderator   Vip   Üye ]
Hayırlı ömürler dileriz.    Bu üyelerimizin doğum günlerini tebrik eder, sıhhat ve afiyet dolu bir ömür dileriz:
hicran_50 (37), usri_yusraa (37), DÝYARBAKIR.. (33), ahmet_erdogan33.. (38), eryal (62), ((-AySeNuR-)) (29), Memet (43), berfo2004 (44), HÜKÜM (54), nerro_22 (34), engin03 (39), cenngiz (55), apo28 (41), KalbiGüzelKiz (41), ismail36 (38), hakikat_nuru (46), gencolhan (48), roket (39), yasarozdemir (44), harbi (55), yusuf_k9 (44), bhdr_84 (40), tugbali (37), orhan yurt (53), mehmet balaca (43), Mehmet Balaca (43), serkantokmak (49), rabiaaslan (39)
24 Saatin Aktif Konuları
0
 | 

Copyright © ((( RAVDA.net )))  *  İrtibat   *   RAVDA Reklam Servisi   *   Tüm hakları saklıdır, izinsiz alıntı yapılamaz.
 Sitemizde yayınlanan imzalı yazıların içeriğinden yazarları, forum ve yorumlardan ekleyen şahıslar sorumlu olup, kesinlikle sitemiz sorumlu değildir.
© by ((( RAVDA.net )))

Sayfa 0.63954 saniyede açıldı