Kur'an-ý Kerim'de irþâd; doðruluk, hayýr, fayda ve akýllý manalarýnda kullanýlmýþtýr. Mürþid de; kendisi doðru, akýllý ve hayýrlý olup, insanlarý doðruya, hayra yönelten kimse olarak belirtilmiþtir.

Ýlk mürþid Hz. Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem ve Kur'an-ý Kerimdir. Hayrý ve þerri yaratan Allah-u Zülcelal, kullarýn hayýrda olmalarýna razý; þerde ve küfürde olmalarýna razý deðildir. (Zümer; 7)

Þer kuvvetler olan nefis, þeytan ve dünya vazifesini yaparken, bu tür düþmanlara karþý kullanacaðýmýz silahlarý, strateji ve taktiði, ilâhî iradeye uzanan gönül erlerinden, yani gerçek Mürþid-i Kamillerden Öðrenmeliyiz. Mürþid: "Ýnsan-ý Kâmil" olan Hz. Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem'e vekalet etmektedir. Yaratýlýþýndaki ferasetin ve sahip olduðu ilmin derecesine göre müridin kalbindeki ve mizacýndaki sertliði, fesadý yavaþ yavaþ gidermeye çalýþýr.

Allah-u Zülcelal bir ayet-i kerimede þöyle buyurmuþtur:

"Yarattýðýmýz ümmetten öyle erler de vardýr ki, onlar Hakk'a iletirler ve Hakk ile hüküm verirler." (A'raf; 181)

Ayet-i kerimede iþaret edilen erler; insaný irþad eden, doðru yolu gösteren, gafletten uyandýran ve insaný Allah-u Zülcelal'in emir ve nehiyleri doðrultusunda terbiye ederek Allah'a ve Resulüne götürecek olan mürþidlerdir.


1. vasýf: Onlar: “(Es-sâbirûne alâ mâ esâbehüm) Allah yolunda üzerlerine gelen kazaya, belâya sabrederler.”[7] Bu yolda sýkýntý, hastalýk, yokluk her þey gelir. Bunlara herkesten fazla sabrederler. Herkes ben sabrediyorum diyebilir. [7]- Sûre-i Hac, Ayet 35.


2. vasýf: Allah'u Teâlâ buyuruyor ki: “(Ellezîne izâ zükirAllahü vecilet gulûbühüm) Onlar Allah'ý zikrettikleri zaman kalbleri cila bulur.”[8]Sûre-i Enfal, Ayet 2.

O kimse Allah'u Teâlâ'yý çok zikreder. Çok zikredince de kalbi cilâ bulur. Bir âyette: “(Takþairru minhu culudillezine yahþevne Rabbehüm…Ýlâ Ahir) Onlarýn derileri titrer, kendileri titrer Allah korkusundan”[9] buyuruyor. Ben Allah'ý çok zikrediyorum, kalbimde cila buluyor, diyebilir.[9]- Sûre-i Zümer Ayet 23


Yanýna vardýðýn zaman Allah'u Teâlâ'nýn zikrinden zikrullahtan konuþur. Sözü zikrullah, özü fikrullah olur. Allah'u Teâlâ'nýn varlýðýný, birliðini, kuvvetini, kudretini, azametini, büyüklüðünü düþünür. Bakýþý ibretullah olur. Her baktýðýndan ibret alacak bir akýl, bir göz, bir imana sahip olur. Veysel Karanî Hz.'nin Hz. Ömer (RadiyAllahu anhu)'e yapmýþ olduðu tavsiyelerden birisi de: “Ya Ömer! Sözün zikrullah, özün fikrullah, bakýþýn ibretullah olsun,” buyuruyor. Bütün Peygamberler ve Evliyalar böyle olmuþlar. Hakiki Mürþid-i Kâmil, Allah'u Teâlâ'nýn zikrinden, varlýðýndan, birliðinden, kuvvetinden, kudretinden, âyetten, hadîsten ve edille-i þer'iyyeden konuþur.

Canlý-cansýz bütün mahluklar Allah'u Teâlâ'yý zikreder, konuþur.[10] Sûre-i Nur, Ayet 41

3. vasýf: “(Vel mugîmi's-salâti) Namazlarýnýn üstünde mukim olur.”[11]

Çok namaz kýlar, beþ vakit namazýný ayrýca kaza ve nafile namazlarý kýlar, kýlar da kýlar. Ama bu vasýf kendinde olmayan bende þu kadar çok namaz kýlýyorum filan gibi þeyler diyebilir. Çünkü gizlidir, yapýp yapmadýðýný kimse görmüyor.

Hadîs-i Þerîf:

“Gizlide kýlýnan namaz cemaatle kýlýnan namazýn iki mislidir.”[12]

“Cemaatle kýlýnan namazdan daha makbul benim Ravzam'da kýlýnan namazdýr. Ondan da daha makbulu Kâ'be'de kýlýnan, ondanda makbulu bir tek Allahu Teâlâ'nýn bileceði, evin bir köþesinde kýlýnan iki rek'ât namazdýr.”[13]



Onun için tarikatta uzlet yapýp gizlide ibadet, zikir yapýlýr. Namaz kýlýnýr, seher vaktinin ibadeti de gizlidir.



4. vasýf: “(Ve mimmâ razegnahüm yunfigun) Rýzýklarýndan, yiyeceklerinden fakir fukaraya yedirir, içirirler.”[14]

Ýþte bunun gizlisi yoktur. Evine yaþlý-genç, hasta-sakat hepsi gelir, yeriçer. Köylü-þehirli, uzaktan-yakýndan, tüccar-esnaf her çeþit insan geliyor mu? Rahatlýkla yeyip, içip, yatýp rahat edebiliyor mu? Onlara kendi malýndan yiyecek daðýtýyor mu? Bunu herkesin gözünün önünde yapýyorsa herkes bilir, yapmýyorsa bu da belli olur. Rýzkýnýzdan fakir, fukaraya, yetimlere yedirin, içirin, garibleri doyurun, infak edin, daðýtýn. Bunlarýn hakkýnda çok âyet vardýr.[15]

Yukarýda saydýðýmýz bu dört alâmet kimde varsa o büyük zattýr. Mürþid-i Kâmilin bir alameti de budur. Bu vasýflardan bir tanesi noksan olursa Mürþid-i Kâmil deðildir. Çünkü Allah'u Teâlâ Kur'ân-ý Kerim'de bu dört vasfý ile tamamlýyor.

Ýþte bir Mürþid-i Kâmilin tekkesi açýk olmalýdýr. Yeryüzüne ne kadar Evliya, büyük Mürþid-i Kâmil, Þeyh gelmiþse hepsinin tekkesi açýktýr. Orada köylü-þehirli, zengin-fakir, ihtiyar-genç, hasta-sakat hepsi gelir rahatça yer-içer yatar. Bu vasýflarýn mutlaka olmasý lâzýmdýr.

Bir adamý þöyle büyük zât, böyle büyük zât diye överler. Onun evine gidip bakýnýz. Ýnfak, yedirip içirme, fakir-fukaraya daðýtma ve bu gibi þeyler o kimsede yoksa, onda parmaðýný bir yere sürüpte ona bulaþacak toz kadar Evliyalýktan birþey yoktur. Rýzýklarýndan fakir-fukaraya yedirir, içirir ve malýný ALLAH için daðýtmayý vazife edinmeli . Baþta bu olacak. Bu varsa öteki vasýflarý aramalý, bu yoksa hiç aramamalýdýr.



(Sûre-i Bakara, Ayet 268)

“Þeytan sizi fakirlikle tehdit eder (korkutur, fakir olursunuz diyerek hayýr yapmanýza sadaka vermenize (malýnýzý Allah yolunda harcamanýza) mani olur) ve sizin cimri olmanýzý emreder. Allah ise size katýndan bir maðfiret ve lütuf vadeder. Allah herþeyi ihata eden ve her þeyi bilendir.”

Yeryüzüne gelen Peygamberlerin içinde cimri, mýhrýz, nekes bir peygamber gelmemiþtir. Mýhrýz, sofra sahibi olmayan, yedirmeyen, içirmeyen bir Evliya, bir büyük zât, bir Mürþid-i Kâmil, müceddid gelmemiþtir. Diðer üç vasýfla beraber hepsi de bu vasýflara sahip olarak gelmiþtir. Lâkin ilk saydýðýmýz üç vasýf kendisinde olmadan o vasýflar bende var diyebilir. Ama bu dördüncü vasýf kendinde olmadýðý halde var diyemez. Çünkü herkes fakir fukaraya infak edip, daðýtýp, daðýtmadýðýný, evinde yedirip-içirip, içirmediðini herkes gözü ile görüyor.


Dünya ve ahiret saadetinin anahtarý ilimdir. Ýlim amellerin en faziletlisidir.

5. vasfý: Mürþid-i Kâmil'in diðer bir alâmeti de Kur'ân-ý Kerim'de Cenâb-ý Hakk Teâlâ Hz. buyuruyor ki: “(Ve nünezzilü minel Kur'âni mâ hüve þifâün ve rahmetün lil mü'minîne velâ yezîdüz-zâlimîne illâ hasârâ Biz, Kur'ân-ý Kerim'i mü'minlere þifa ve rahmet olarak indirdik. Zalimlerin ise yalnýzca ziyanýný arttýrýr.”[16] Sûre-i Ýsra, Ayet 82.

[17]- Râmûzu'l Ehâdîs, Hadîs No: 2796.

Peygamberimiz (SallAllahu aleyhi vesellem) Efendimiz Hz. “(El Kur'ânu hüve devaün) Kur'ân bütün ilaçtýr.”[17] buyuruyor. Ýþte Kur'ân-ý Kerim'in içinde bu þifa var. Ýsm-i Azam, Kur'ân-ý Kerim'in içindedir.

6. vasfý: Yine hadîs-i þerîfte; Peygamberimiz (SallAllahu aleyhi vesellem):

- Yâ Resûlullah! Biz o dediðin zâtý, o Mürþid-i Kâmil'i nesinden bilelim? deyince buyuruyor ki:

- “(Bis-sâhâ-i ven-nasihati lil müslimîn) Onu cömertliðinden, halka ve müslümanlara bol nasihatýndan bilirsiniz”[19] buyuruyor. Mevâhib-i Ledünniyye, c.1, s.779.


Nasihatý, bütün müslümanlara en gerekli olan konulardan âyetten, hadîsten, edille-i þer'iyyeden vaaz eder. “(Bis-sahâ-i) Cömertliðinden bilirsiniz.” ve “(Vennasihatý lil müslimin) Müslümanlara bedava, bol nasihat ettiðinden bilirsiniz.”

Ýslâm'da ilim, Allah'ýn rýzasýný kazanmak ve amel etmek için öðrenilir. Peygamber efendimiz (s.a.s), dualarýnda; "Allah'ým, bana öðrettiklerinle beni faydalandýr; bana fayda saðlayacak ilim öðret, ilmimi artýr" (Tirmizî, Daavât, 128); "Faydasýz ilimden Allah'a sýðýnýrým" (Tirmizî, Daavât, 68) buyurururdu.


Selam ve dua ile ...