Yüreðine saðlýk sayacgin1 Can...
Ýmzanýz çok güzel olmuþ Hayýrlý olsun.

Adalet Mülkün Temelidir

Bir yerde adalet var mýdýr, öteki haklar da var demektir. Yoksa bile, var olan adalet sayesinde öteki haklar da gelebilir.

Bir yerde adalet yok mudur, öteki haklar da yok demektir. Olsa bile adaletsizlik yüzünden öteki haklar da yok olmaya mahkûm demektir.
Bundan dolayý hadis kitaplarýnda adaletin mülkün temeli olduðu yolundaki þu orijinal ifadeyi takdir ve tefekkürle okumaktayýz.

Et-tacdaki ifade aynen þöyle:
– El adlü esasül-mülk! Adalet mülkün temelidir!

Gariptir ki çaðýmýzýn ilim ve fikir adamlarý bunda fikir birliði içinde olduklarý halde, bu adaleti Ýslâmýn temin ve tesis ettiðinde müttefik deðiller, hatta itiraz bile etmektedirler.

Onlardan bazýlarýna göre Ýslâm evrensel bir adalet getirmemiþ; çaðýmýzýn aradýðý, insanlarý adalet karþýsýnda eþit gören bir sistemi öngörmemiþtir. Dolayýsýyla günümüzün ihtiyacýný karþýlamaktan uzaktýr Ýslâm.

Halbuki daha Ýslâmýn ilk günlerinde yaþananlar, onlarýn iddialarýný teyit deðil tekzip etmektedir. Bütün siyer ve Ýslâm tarihinde geçen þu evrensel adalet örneði bize kesin bilgi vermektedir. Hem de sýradan bir Yahudi ile Müslümanlarýn 4. halifesi Hazreti Ali arasýnda eþit þekilde cereyan eden bir adalet örneðidir bu.

Olay þöyle cereyan eder:
Hazreti Ali Efendimiz, Sýffîne giderken yolda devesi üzerindeki heybede bulunan zýrhýný düþürür. Arkasýndan gelen bir Yahudi ise zýrhý bulup alýr; ama kimseciklere söylemez. Aradan zaman geçer Hz. Ali, zýrhý Yahudinin elinde Kûfede görünce hemen tanýr ve sahip çýkarak ister:
– Bu zýrh benimdir. Nerede buldun ise bulup almýþsýn, zýrhýmý geri ver, der.

Yahudi inkâr eder:
– Zýrh benim elimdedir, öyle ise benimdir.

Halife Hazreti Ali baþkanlýk nüfuzunu kullanarak zýrhý alabilirdi, ama o zorla almaz da teklifini þöyle yapar:
– Ben zýrh benimdir diyorum, sen ise deðil diye diretiyorsun, bunun çaresi adalete gitmektir. Buyurun birlikte gidelim mahkemeye.

Ve Müslümanlarýn halifesi Hazreti Ali, sýradan bir Yahudi ile yan yana mahkemeye çýkar; adalet önünde eþit þekilde ifade verir.

Davayý meþhur hukukçu Kadý Þüreyh görmektedir. Sorar:
– Ya Ali, bu zýrhýn senin olduðuna þahidin var mýdýr?

– Var efendim, oðlum Hasanla hizmetkârým Kanber þahidimdir.

Kadý Þüreyh hiç beklemeden cevap verir:
– Oðlunla hizmetçin senin yakýnlarýndýrlar, senin hakkýnda þahitlikleri geçerli deðildir. Baþka þahidin var mý?

– Yok efendim.
– Öyle ise zýrhýn sana ait olduðunu ispat edemediðinden, davayý kaybetmiþ oluyorsun. Zýrh kimin elinde ise sahibi odur.
Hayret ki hayret! Müslümanlarýn halifesi Müslümanlarýn mahkemesinde Yahudi aleyhine açtýðý davayý kaybediyor; Yahudi kazanýrken halife adalete boyun eðerek, itiraza yönelmiyor, rýza gösteriyor.
Manzarayý ibret ve hayretle seyreden Yahudi nihayet insafa geliyor ve gerçeði itiraf ederek þunlarý anlatýyor:
– Ey müminlerin emiri, bu zýrh gerçekten de sizindir. Ben sizin arkanýzdan giderken yolda rastladým. Sizin düþürdüðünüz kesin. Gördüðüm bu adalet karþýsýnda daha fazla direnmiyor, ben de Müslüman oluyorum. Adaletin böylesi ile sadece Arabistaný deðil bütün dünyayý idare etmek mümkündür.

Evet, Ýslam Dini adalet önünde daha ilk günlerden itibaren insanlarý eþit tutmuþ; hatta sýradan Yahudi ile halifeyi yan yana eþit haklarla muhakeme ederek halifenin kaybetmesine bile hüküm çýkartmýþtýr. Demek bugünkü dünyanýn hedefinde Ýslâmýn ta o günlerde tesis ettiði evrensel adalet anlayýþý vardýr. Varabilirse ona varacak, o örnekleri yeniden tatbik ve icra edecektir. Evrensel hukuk da bu anlayýþý aramaktadýr bugün.