SÜLEYMAN HÝLMÝ TUNAHAN

Ýslam'da rüya baðlayýcý deðildir. Yani rüyamda þunu gördüm veya þöyle gördüm dolayýsýyla bunu böyle yapmalýyým diyerek o görülen rüyaya göre hareket etmek gerekmez. Lakin gören insan için önemli olabilir ve ona göre hareket edebilir. Nitekim geçmiþte ve günümüzde böyle çok olmuþtur. Hz. Yusuf'un rüyasý gibi.

Ýþte sizlere hayatýný ve mücadelesini yazacaðým Süleyman Hilmi Tunahan da böyle bir rüyanýn sonunda ihtimamla yetiþtirilen bir insan.

Soyunun Fatih Sultan Mehmet Han'ýn eniþtesi Ýdris Efendi'ye dayandýðý söylenen Süleyman Efendi, Silistre'nin Satýrlý Medresesi'nde yýllarca müderrislik yapan Osman Efendi'nin oðlu olarak 1889 yýlýnda dünyaya gelmiþtir. Osman Efendi, Ýstanbul'da tahsil gördüðü sýrada bir rüya görür. Rüyada, vücudundan kopan bir parça gökyüzüne çýkar ve etrafa ýþýklar saçar. Bu rüyayý, soyundan gelecek bir evladýnýn dünyayý manen aydýnlatacaðý þeklinde yorumlar. Evlendikten sonra da dünyaya gelen oðlu Süleyman'ý bu anlayýþla büyütmeye çalýþýr.

Tahsili boyunca hiçbir fedakarlýktan kaçýnmaz. Hocalýk yaptýðý Satýrlý Medresesi'ne alarak ilk hocasý olur. Ona talebesi olmasýnýn dýþýnda farklý bir ilgi gösterir. Hatta her yanýna geliþinde ayaða kalkarak "Buyurunuz Süleyman Efendi oðlum."dermiþ.



Süleyman Efendi Ýstanbul;da

Satýrlý Medresesinden sonra, Rüþtiyeye devam eden Süleyman Efendiyi babasý daha iyi tahsil görmesi için Ýstanbula gönderir.

Gönderirken de: Oðlum! Usul-i Fýkýh ilmine iyi çalýþýrsan, dininde kuvvetli olursun. Mantýk ilmine iyi çalýþýrsan, ilminde kuvvetli olursun.demiþ.

O zamanýn þartlarýna göre Fatih dersiamlarýndan büyük alim Bafralý Ahmed Hamdi Efendiden icazetini alýr. Daha sonra da ayný medresede hocalýk (dersiam) yapmak için açýlan imtihana katýlýr. Onu da baþarýyla verdikten sonra, kadýlarýn (hakimlerin) yetiþtirildiði Medresetül-Kuzatýn imtihanýný da verir.

Artýk o baþarýlý bir hoca konumunda bu durumunu sevinçle babasýna haber verdiðinde, babasý Hüküm verme durumundaki insanlarýn büyük mesuliyetini ve adaleti gerçekleþtiremeyenlerin cehennemlik olduklarýný haber veren hadisi hatýrlayarak oðluna: Ben seni cehenneme gidesin diye Ýstanbula yollamadým.der.

Babasýnýn bu endiþesine katýlan Süleyman Efendi, kadýlýðý kazanmýþ olmasýna raðmen, bu vazifeyi yapmaz, hocalýða devam eder. Bu vazifesini Cumhuriyet döneminde Ýstanbul Müftülüðü'nde sürdürmüþ, camilerde vaazlar vermiþ, vaazlarý bazýlarýný rahatsýz ettiðinden, konuþmalarýna da çok dikkat etmesine raðmen rahatsýz edici tutumlara maruz kalmýþtýr.



Tutuklanma ve hapishane hayatý

Bir gün evinden alýnarak 1. þubenin meþhur iþkence merkezine konarak, dostlarýyla beraber üç gün süreyle iþkenceye maruz býrakýlýr.

1939 da bu tutukluluk dönemi belirli periyotlarla devam eder. Nitekim 1957 yýlýnda siyasi mülahazayý da dikkate alarak dönemin Ýçiþleri Bakaný Namýk Gedik tarafýndan düzmece bir mazeretle tekrar tutuklanmasý için karar verilir. Damadý Kemal Kaçar'ýn da siyasetle meþgul olmasý, hakkýnda yapýlacak suçlamalarda belirleyici olur.

Kütahya Emniyet Müdürlüðündeki bol küfürlü ve iþkenceli dramý, bayýlmasýyla da sona ermez. Ayýltýlýp tekrar ayný küfür ve iþkence devam eder.

Süleyman Efendi'nin bütün bu çileler içinde en mühim faaliyeti Kur'an okutmak ve kurs açmak olmuþtur. Bu halini her tutuklanmasýnda kendilerine þu þekilde ifade etmiþtir. 'Bu faaliyetim sadece müslüman çocuklarýnýn dinlerini ve Kur'an larýný öðrenme hedefine yöneliktir. Devletin kanunlarýna ve idaresine karþý bir maksadým yoktur.' demesine raðmen ölünceye deðin hiç rahat býrakmamýþlardýr.

Dindar insanlara bir þey yapýlmadýðýný söyleyerek gerçeði saklamaya çalýþan zihniyet, hangi kaynaktan yararlanarak bunlarý söylüyor bilemiyoruz. Özellikle Ýnönü dönemi, bu ve buna benzer baský ve zulümlerle doludur.

Süleyman Efendi, yüksek dereceli þekerden vefat ettiðinde 71 yaþýndaydý. 1959 yýlýnda vefat eden Süleyman Efendi için Fatih Camii Haziresine gömülmesi kararlaþtýrýlmýþ, ama Demokrat Parti'deki dine karþý cephenin engellemesiyle bu karar gerçekleþmez, bunun yerine cenaze namazý Altunizade Camii'nde kýlýnarak Karacahmet Mezarlýðý'na defnedilir.



Süleyman Efendi'nin yolu

Ortaya birþeyler koymaya çalýþan her insanýn lehinde ve aleyhinde çok þeylerin söylendiði ve yazýldýðý bir gerçek. Süleyman Hilmi Tunahan için de ayný þeyler olmuþtur.

Olumsuz söyleyenleri bir tarafa býrakýrsak, olumlu düþünenler, onun yolundan gittiðini söyleyen kardeþlerim için bir þeyler söylemek istiyorum:

Hayatýný Kur'an hizmetine vakfeden Süleyman Efendi, bir anne-babadan doðan, etten, kemikten olan, yiyen-içen bizler gibi bir insan. Bu insana olaðanüstülükler atfederek uçurup-kaçýrmak Ýslamî bir yaklaþým deðildir. Eðer böyle bir nazarla deðerlendirilecek olursa 'masumiyet' atfetmek gerekir ki, bu da peygamberlerin sýfatýdýr. Haliyle bunlar da hata yapabilirler. Öyle görmek, böyle anlamak gerekir.

Bu ifadelerim asla Süleyman Efendi'yi ve onun gibi insanlarý küçük göstermek maksadýna yönelik deðil. Onlar ki, bizim deðil yapmamýz, hayal ettiðimiz mücadeleyi gerçekleþtirmiþtir. Öyle ki, Kur'an okutmasýna müsaade edilmeyen Süleyman Efendi, tren vagonlarýnda, yolcu gibi binerek talebe okutmuþtur. Bütün bunlar az fedakarlýk deðil. Takdirle karþýlýyoruz. Bu ifadelerden kasdým, müntesipleri (taraftarlarý olan ve kendilerine 'Süleymancýlar' denen kardeþlerimin yaklaþýmlarýndan dolayý böyle açýklamayý gerekli gördüm.

Çünkü aþýrý tarafgirlik kiþiyi taassuba götürür. Taassub ise gerçeði görmeye mani olur. Kendisinden (kendilerinden) daha doðru, saðlýklý çalýþmanýn olmadýðý kanaatine götürür. Bu ise yanlýþtýr. En iyisi olmaya çalýþmak, en asli vazifemizdir. Fakat bizler gibi çalýþma yapan baþkalarýnýn varlýðýný da unutmamak gerekir.

Mesela Hoca Efendi'nin döneminde Kur'an için sarfettiði emek, gayret, mücadele, takdire þayan. Fakat daha sonralarý durum deðiþmiþ, yeni imkanlar ortaya çýkmýþ, Ýmam-Hatip Lisesi açýlmýþ. Bunlara amansýz tavýr almaktansa biraz mühlet vermek, þayet iyi þeyler oluyorsa onlarý takdir etmek, onlarla bütünleþmek daha iyi olmaz mýydý? Maalesef bu yapýlmadý. Aksi tavýrlar alýndý. Bu durum þimdilik eski katýlýðýný korumuyorsa da kýsmen kýrýntýlarý var.

Tabiiki bu konuda o kardeþlerimize karþý da olumsuz tavýrlar takýnýlmýþtýr. Ýmam-Hatip Liselerinin kuruluþuyla ilgili 'Celal Hoca Kuþaðý' isimli kitabý, bazý münakaþalar içinde 'Son Devrin Din Mazlumlarý' isimli kitabý tavsiye ederim.



Süleyman Efendi'nin yoluna gelince...

1- Hayatýný Kur'an eðitimine vakfetmiþ, Kur'an-ý bilen ve yaþayan öðrenciler yetiþtirmeye gayret etmiþtir.

2- Ehl-i Sünnet yoluna baðlý olup yeni bir mezhep kurma çabasý gütmemiþtir.

3- Süleymancýlýk diye bir tarikat yoktur. Kendisi Ýmam Rabbani'ye baðlý Nakþî bir tarikat mensubuydu.

Süleyman Efendi, baþlattýðý Kur'an eðitimiyle þüphesiz bir çýðýr açtý. O çýðýra sahip çýkacak talebeler yetiþtirmek için yoðun çaba sarfetti. Bu yönü itibariyle ülkemizde canlý bir iz býraktý. Yukarýda zikrettiðim hassasiyetleri de dikkate alaracak þekilde davranýlýrsa bu ekol, milletimizin gönül dünyasýný zenginleþtiren izler olacaktýr.