Sevgilerin, aþkýn türlü yansýmalarýný, farklý fazlarýný ancak Fâtiha ile açabiliriz. Ne idraksizin þirke, ne nefsin küfre mecali kalmaz. Allah kendi güzelliðini Efendimizin gönlünde seyretmiþ, Efendimiz kulluðu ve yokluðu (fenâ ile övünmüþtür. Gerçek bu kadar nettir. Bu fazlarý karýþtýrmak; hayatýnda sevgiyi bilmeyen nasipsiz ve kaba adamýn konuya el atmasýndan doðmaktadýr.
Allah güzelliðinin bir cereyan gibi an güzelliði sýrrýnda yansýdýðý an, bu akýma kim düþerse düþsün kendini aþk makamýnda bulur.
Eðer Allah, kendi güzelliðini kalb – i Muhammedî’de seyrderken; bir kul bu mekândan çýkan aþk ýþýklarýna rastlarsa mâþuk makamýna düþmüþ olur. Her ikisi de; ilâhî güzelliðin seyr coþkusudur. Ve kul dâima kuldur; âþýk da mâþuk da gönüldeki sýrdýr. Böylesine zor bir konunun Fâtiha’nýn inceliði içinde en açýk bir biçimde veriliþi þöyledir:
Fâtiha’da, yedi âyetin yedisi de Allah kelâmý olduðu halde; ilk üç âyet aþk makamýndan, ondan sonraki üç âyet mâþuk makamýndan yansýmýþtýr. Son âyet yine emr – i ilâhînin ilk makamýndan verilmiþtir. Ýþte bu incelikleri bilen; dört, beþ ve altýncý âyetler “kul niyazýdýr” derse küfür olur. Allah güzelliðinin gönül ekranýndan, mâþuk makamýnda dile gelmiþ olmasý ve tek mâlikin kendisi olduðu sýrrý bu incelik içinde bildirilmiþtir.
Allah bizim gönlümüzden bize kulluðu tarif ederek söylemektedir; “Yalnýz sana kulluk eder, yalnýz senden istiane dileriz” dedirtmektedir.
Âyetin bu tarzda doðuþ hikmeti, Efendimizin, elestte bulunduðu mâþuk makamýdýr. Tekrar hatýrlatmak istiyorum: Elest meclisinde Allah, varlýklarýn her zerresinden seslenince; bütün varlýklar paniðe kapýldý. Kendi iç ve özlerinde olanýn da Allah olduðu gerçeðini yorumlama imkâný bulamadýlar. Yalnýz Efendimiz, bunu bir tecelli sýrrý olduðunu sezerek mâþuk fazýndan Allah’a hitap etti, “Evet Rabbimizsin” dedi.
Ýþte aþk makamý ilk üç âyette tamamlanýyor: Cenab –ý Hakk’ýn kendi güzelliðini, bütün ayrýntýlarýnda ilân etmesi ve de sonsuz hamd emretmesi bu sýrrý iþarettir. Zâten, kendi güzelliðine muhatap olabilen, Efendimizin gönlü olduðu için; aþk ceryanýný da Muhammed kelimesinin san’atý olan Hamd’la baþlatýyor. Üçüncü âyet, aþk fazýndan sesleniþi kapatýrken “Ben her þeyin mutlak mâlikiyim” emriyle dördüncü âyet sýrrýnda þaþýrmamamýzý bildiriyor.
Çeþitli fazlarda ilâhî tecellînin yansýmasý, onun aþk ve güzelliði açýsýndan deðiþmez gerçeðin kendisine âit olduðu keyfiyetidir.
Allah, hamd nîyazýnda, yalnýz inançla iktifa etmeyi yeterli görmemiþ, kendisini hissetmemizi, duymamýzý, cereyanýný gönlümüze baðlamamýzý istemiþtir. “Sonsuz mekânlarda, benim sevda cereyanýmla, âlemlere yansýdýðým zaman ( Âlem – ý Kübra Sýrrý ) sakýn kendinizi aramayýn. O anda, siz benim esrarýmý anlayan tek varlýk Muhammedim gibi, O’nun Ýyyâke na’büdü ve iyyâke nestaîn çizgisinde olacaksýnýz.”
Allah böylece kendi sevdasýnýn sonsuz câzibesine kaptýrdýðý kulunu Efendimiz san’atý içerisinde görmek istemektedir. Çünkü böyle bir anda tüm varlýklar panik halindedir. Atomlar, galaksiler yine Kur’an’ýn emriyle bu câzibeye dayanamayarak daðýlýrlar. Mekânlar ve mekân ötesi varlýklar, varlýklarýný ayakta tutamaz, kül zerresi gibi solarlar. Yalnýz Efendimiz, “Yalnýz sana kulluk ederiz” sýrrý içerisinde mâþukluk makamýna geçiverir.

DR. HALUK NURBAKÝ