Ýnsanýn imanda ve ihlasta mesafe alýp inkiþaf etmesi çok deðerli duygu ve davranýþlara sahip olmasýna sebeptir. Maneviyatta ilerleyen insan, çevrenin etkisinden kurtulur, sadece Allah rýzasýna kilitlenir. Davranýþlarýný da buna göre düzenleyerek örnek bir hayat yaþar.

Bugün sizlere imanda ve ihlasta inkiþaf ederek dinde derinleþmiþ bu örnek hayatlardan çeþitli davranýþ misalleri sunmak istiyorum. Muhtemelen siz de benim gibi bu misalleri ibretle okuyacak, tefekkür edeceksiniz.

Þam'ýn ileri gelen âlimlerinden Ýbn-i Muhayriz (vefatý: 99), alýþveriþ için kimsenin dikkatini çekmeden bir dükkana girmiþ, alacaðý mallarý seçiyordu. Geriden biri kendisini fark edince hemen dükkan sahibinin kulaðýna eðilip haber verdi:

- Þu mallara bakan zat Þam ve Kudüs'ün büyük din âlimlerinden Ýbni Muhayriz'dir. Ona ucuz fiyata ver.

Bu tanýtýmý duyan Ýbni Muhayriz ,kitaplýk çapta bir ikazda bulunur;

- Biz buraya paramýzla mal almaya geldik, dinimizle, ilmimizle deðil! Bizim ilmimiz Ýslam'ý doðru yaþamak içindir, menfaatimize alet etmek için deðildir. Lütfen bizi ilmini menfaatine alet eder hale getirmeyin! Herkese nasýl satýyorsanýz bize de ayný fiyattan satýþ yapýn, bir ayýrým yapmayýn.

Böyle ilim adamý örneðine ne kadar muhtacýz bugün deðil mi?

Büyük müçtehid Ahmed bin Hanbel (H. 241) Baðdat'ta pazardan dönüyordu. Onu elinde çantasýyla gören biri koþarak gelip çantasýný taþýmak istedi. Vermek istemeyince de ýsrar etti:

- Efendim bizim vazifemizdir büyüklerimize hizmet!..

Ahmed bin Hanbel ise:

- Biz kendimizi çantasý taþýnacak büyüklerden bilirsek bu kibir olur, küçüklerden biri olduðumuzun delilini teþkil eder... Bu sebeple bizi büyüklerden bilmek size sevap getirse bile bize günah kazandýrýr. En iyisi, kendimi çantasý taþýnacak büyüklerden biri saymayýp yükümü kendim taþýmalýyým. Çünkü mahþerde de herkes kendi yükünü kendisi taþýyacak, kimse kimsenin yükünü yüklenmeyecektir. ..

Yahya bin Muaz'a biri þöyle sordu:

- Ben ihlasta ilerlemek istiyorum. Nasýl anlarým ihlasta ilerlediðimi?

Þöyle cevap verdi Yahya bin Muaz: - Seni övenle yeren, nazarýnda eþit oluyorsa ihlasta ilerliyorsun demektir. Öyle deðil de seni öveni seviyor, yerene kýzýyorsan ihlasta yerinde sayýyorsun, ilerleme yok demektir.

Gerçekten de insanlarýn ne övmesi kurtarýr ne de yermesi batýrýr. Mühim olan Allah'ýn övmesidir.

Hz. Aiþe'ye sorarlar:

- Ýnsan kendinin iyilerden olduðunu nasýl anlayabilir? Þöyle cevap verir:

- Ne zaman kendini kötülerden bilirse o zaman!

- Kötülerden olduðunu ne zaman anlar?

- Ne zaman iyilerden biri olduðunu düþünmeye baþlarsa, o zaman kötülerden olduðu anlaþýlýr!

Gönenli Mehmet Efendi (vefatý: 1991) elini öpmek isteyene asla el öptürmez, üstelik çýkýþarak söylenirdi:

- Benim elimi öpeceðine kendi elini öp! Çünkü derdi, benim elimi öpme tevazuuna sahip olanýn eli öpülür. Öyle ise sen kendi elini öp!

- Ýyi ama dediler, biz büyüklerimizin elini öpmek isteriz.

- Siz dedi, bizi büyüklerden bilirseniz sevap alýrsýnýz; ama biz kendimizi büyüklerden bilirsek günaha gireriz. Çünkü kendini büyüklerden bilen adam kibirleniyor demektir, kibirlenen adam büyüklerden olamaz.

Ýþte size iman ve ihlasta ilerleyenlerden düþünce ve davranýþ örnekleri... Bunlar Ýslam'ý sözle tebliðden önce halle yaþayarak örnek olmaktalar. Bugün aradýðýmýz da bunlar olsa gerektir. Sözle tebliðden önce, yaþayarak temsil etme örnekleri...

AHMED ÞAHÝN