Ulemamýz fetva iþini üstlenmenin Efendimize s.a.v. e veraset anlamýna geldiðini söylemiþtir.Zira fetva vermek ,hakkýnda fetva verilen meselede Allah Tealanýn ve Efendimizin razý olduðu hükümü açýklamaktýr.

Efendimiz s.a.v. fetva vermenin sorumluluk üstlenmek olduðunu belirterek bu hususta titizlikle uyarmýþ ve þöyle buyurmuþtur:

''Kime saðlam bir bilgiye dayanmadan fetva verilir (ve o da o yanlýþ fetvayla amel eder )se günahý fetva verenin boynunadýr.''(Ahmet b. Hanbel, ibn Mace, Darimi,Hakim )

Bu hususta bir diðer Nebevi tesbit de þöyledir:

''Allah ilimi insandan zorla sökerek almaz.Ancak alimleri kapzetmek suretiyle alýr.Böylelikle hiç alim kalmayýnca insanlar cahilleri rehber edinir;cahillere fetva sorulur.Onlar da (ilimsiz olarak) fetva verirler;böylece hem kendileri sapar ,hem de insanlarý saptýrýrlar.'' (Buhari, Tirmizi, Ýbn Mace )

Fetva vermenin, sorumluluðu büyük bir iþ olmasý dolayýsýyla Selef-i Salihin, fetva konusunda alabildiðine titiz davranýrdý.Abdullah b. Ömer r.a. kendisine fetva sormaya gelenlere (dönemin emevi idarecisini kastederek) ''insanlarýn sorumluluðunu üstlenmiþ olan þu emire git ve fetva verme sorumluluðunu onun boynuna at.'' der ve þöyle devam ederdi:''(fetva sormaya gelenler)bizi köprü yaparak üzerimizden geçip ceheneme gitmek istiyorlar.'' (Darimi )

Sahabe döneminde Medine kadýlýðý görevini deruhte eden Ýbn Halde , Ýmam Malik in hocasý olan büyük fakih Rebia b. Ebi Abdirrahman a þu tavsiyede bulunuyor : '' Ey Rebia!Ýnsanlarýn sana fetva sormak için etrafýný sardýðýný görürüm . Sana birisi fetva sormaya geldiðinde ,himmetini adamý içine düþtüðü durumdan kurtarmaya sarf etme;bütün derdin onun sana sorduðu
meselenin manevi sorumluluðundan kurtulmaya bakmak olsun .''(el-Hatibu l Baðdadi,el-Fakih ve l-Mütefakkih, 2/169 )

kaynaklar ,Tabiun un büyüklerinden Said b. el-Müseyyeb in hemen hiç fetva vermediðini nakleder.Kendisine fetva sormak için birisi geldiðinde þöyle derdi:''Allahým! Beni(bu iþin vebalinden),bu adamý da benden kurtar! (Beyhaki, el-Medhal, 439-440)

Yine tabiun dan Ubeyd b. Cüreyc þöyle diyor: ''Mekkedeyken (ilim öðrenmek için) birgün Abdullah b. ömer r.a. e bir gün de Abdullah b. Abbas r.a.gidiyordum.Abdullah b. Ömer r.a. ,kendisine sorulan sorularýn az bir kýsmýna fetva verir, çoðuna karþýlýk ise ''BÝLMÝYORUM '' derdi(Darimi;ayrýca Ýbn Asakir , Tarihu Dimaþk, 31/167)

Günümüzdeki durum Selef-i Salihin dönemine benzemediðini ayrýca vurgulamaya gerek yok. Günümüz ''allameleri'' ile ilgili tek problem ''her þeyi bilmeleri '' deðil.Günümüzü geçmiþten farklý kýlan bir husus daha var:Bilgi sahibi olanlarýn maksadýndaki arýza!''Kimin maksadýnýn ne olduðunu nereden biliyoruz?'' diye sorulacak olursa, tavýr ,davranýþve ahvale dikkat edin deriz.Bunlar kiþinin maksadýný ele veren hususlardýr.

Kaldý ki Efendimiz s.a.v. bizi bu hususta da uyarmýþ ve þöyle buyurmuþtur:

''Kim ulema ile münazara etmek veya cahilleri þüpheye düþürmek yahut (þöhret zenginlik ve makam elde ederek)halký kendisine yöneltmek için ilim öðrenirse ,Allah onu cehenneme sokar.''(Tirmizi ,Taberani, el-Mu cemu l-Kebir, 23/284)

''Allahtan hakkýyla ancak alimler korkar.''(Fatýr,2

Ýmam Ahmet b. Hanbel r.a. þöyle diyor: ''Kim fetva vermek iþini üstlenirse büyük bir sorumluluk üstlenmiþ demektir. Þayet zaruret sebebiyle kabul etmiþse ,baþka.'' Kendisine ,''fetva sorulan kiþinin susmasý mý,cevap vermesi mi daha efdaldir?''diye sorulduðunda ,''Susmasý bana göre daha uygun geliyor.''karþýlýðýný veriyor ve þöyle devam ediyor:Fetva veren kiþi bilmelidir ki,fetva verirken bir þeyi emrettiðinde veya yasakladýðýnda ,bunu Allah Teala adýna yapmaktadýr ,dolayýsýyla yaptýðý bu iþten hesaba çekilecektir.''(Muhammed er-Raþidi, el-Misbah fi Resmi l-müftive Menahici l-ifta, 1/36-37)

Sizin yalnýzca þahsi görüþünüze dayanarak verdiðiniz fetvalarla yüzlerce ,binlerce ,hatta belki milyonlarca insan amel ediyor.Belki birilerinin hakkýný yiyor ,belki inanmasý gereken þeyleri inkar,inkar edilmesi gereken þeylere de iman ediyor;yahut usulune uygun olmayan þekilde ibadet ediyor ve son nefesini bu þekilde verecek. Ve siz sadece kendi hesabýnýzý deðil ,o insanlarýn hesabýný da vermek durumunda kalacaðýnýza dair içinizde en küçük bir endiþe duymadan ,size uzatýlan her mikrofonu þöhretinize þöhret katmanýn fýrsatý olarak göreceksiniz!!!

Ahiretini önemsemeyen insanlar için bu son derece normal, hatta ''olmasý gereken'' davranýþ biçimidir .Zira fetva ,dinin emri ve hükmü ne olursa olsun ,yapmaya çoktan karar verdiðimiz bir iþi ''kitabýna uydurma '' iþlemi deðildir!

Aksine hareket etmek ,yarým hocalarýn ,yani sahte alimlerin bizi dinimizden etmesine yol aramak demektir.Yarým hoca dinden eder ,evet ,ama fetva sormak durumundaki kiþi de dininden olmamak için fetvayý kimden almasý gerektiðine dikkat etmek gibi bir sorumluluðun muhatabýdýr.