*´¯`·.¸.·´¯`·.((( RAVDA.net ))).·´¯`·.¸ | SeVGiYe aÇILaN KaPI

	Anasayfa Yap
	Favoriye Ekle
	İrtibat

Üye Girişi

Üye Ol

Home

F o r u m

E-Kart

Tavsiye Et

Sitede Arama


» Kapsamlı Arama

Google`de Ara

Tavsiye Linkler

Kuran Kursu Mezunları

Önemli Linkler

Statü / İstatistik

En Son Üyemiz:
Didem_

53683 Toplam Üyemiz var.

Online Üyeler:

Online: 1666 Misafir
Admin | Moderator | Vip | Üye

Giriş Vaktiniz: Pazartesi, 18. Kasım 2024 - 18:46

Browseriniz:

IP Adresiniz: Hostname:

Toplam Forum: 69 *** Toplam Konu: 30100 *** Toplam Mesaj: 148193

Beni hatırla

Forum Anasayfa » D İ N / İ S L A M » BÜYÜK ŞAHSİYETLER » YUNUS´ta askin dinamizmi

önceki konu diğer konu

1 okunmamış mesaj mevcut (Acik)

Sayfa (1): (1)

Gönderen

Mesaj

	^^NuR^^

YUNUS´ta askin dinamizmi

639 Mesaj -

biraz uzun bir konu ama cok güzel okumanizi tavsiye ederim

Yunus Emre'nin inanç ve görüþlerinin temeli dînî-tasavvufî düþüncedir. Tasavvuf, özü itibariyle dînin bir yaþanýþ biçimi, kýsaca bir olgunlaþma yoludur. Tasavvufta olgunlaþma vâsýtalarýndan biri de "aþk'' týr ve bu, en kestirme yol sayýlýr. Buradaki aþk, Allah'a olan büyük sevgi demektir. Allah, hem korkulan hem' de sevilen bir varlýktýr. Mutasavvýflar Allah sevgisi üzerinde yok durmuþlardýr. Gerçi Allah Kahhâr'dýr, Cebbâr'dýr; fakat O ayný zamanda Rahmanadýr ve Rahîm'dir. Hattâ bir kudsî hadîse göre "Rahmeti gazabýndan üstündür".1

Kur'an'da "sevgi" sözüne sýkça rastlanýr. Bu konuda þu âyet meþhurdur: "Allah onlarý sever., onlar da Allah'ý severler" {Mâide 5/54). Yâni sevmek ve sevilmek Allah'ýn vasfýdýr. "Sevelim sevilelim" sözünün menþei de bu âyet olabilir. Bir baþka âyette "Mü'minlerin Allah'a karþý pek þiddetli bir sevgisi vardýr." (Bakara 2/165) buyrulur. âyetteki "þiddetli sevgi" Allah aþký olarak deðerlendirilir. Hadislerde de Allah'ý ve Peygamber'i her þeyden çok sevmek lâzým geldiði, bir kimseyi sevenin de ancak Allah için sevmesi gerektiði, "îmânýn tadý"nýn ancak böyle duyulabileceði2 belirtilir.

Tasavvuf inanýþ ve düþüncesinde Kudsî Hadîs olarak kabul edilen meþhur "Kenz-i Mahfi" hadîsine göre, Allah "bilinmeyi sevmiþ" ve bilinmek için mahlûkatý yaratmýþtýr,3 O halde âlemin yaradýlýþ sebebi "sevgi"dir, Tanrý'nýn zatî aþkýdýr. Aþk cihanþümûl bir prensiptir. O, Tanrý'dan zuhur etmiþ ve bütün kainatýn icadýna sebep olmuþtur.

Mevlânâ Celâleddin'in ifadesiyle: "Aþk öyle bir alevdir ki, bir parladý mý Mâþuk'tan baþka her þeyi yakar."4 Ýnsan yaradýlýþýnda mevcut en güçlü duygulardan biri olan sevgi ve aþkýn yöneltileceði en büyük hedef, bu duyguyu mayamýza koyan Allah olmalýdýr. Öyle der Yunus:

Bizim hâlimizden bilen kimdir aþka münkir olan

Bizim sevdiðimiz Hak'týr bu halka göz ü kaþ gelir5

Mutasavvýflar böyle düþünmüþ. Yunus'tan önce ve sonra bu fikrin pek çok temsilcileri olmuþtur. Yunus ise, ilâhî aþk duygu ve düþüncesinin en baþarýlý, en samimî temsilcilerinden birisidir. Ona göre:

Dost aþkýndan âlem doldu her âþýk O'ndan oldu

Aþksýz biten çiçek soldu aþk iledir dostluk hoþu6

Böyle ulvî bir aþka yoluna düþmeyenin, ondan anlamayan ve onu inkâr edenin, Yunus'un gözünde hayvandan farký yoktur. Öyle kimseye öðüt de kâr etmez:

Aþksýzlara verme öðüt öðüdünden alýr deðil

Aþksýz âdem hayvan olur hayvan öðüt bilir deðil (T, 85)

Ýnsan varlýðýndaki en güçlü duygu olan sevgi ve aþk, ayný zamanda büyük bir dinamizm kaynaðýdýr. Allah'ýn zâtý gibi, O'na olan yolculuðun da nihayeti yoktur. Aþk kanadlarý bu yolculuðu en sür'atli biçimde saðlayan imkândýr. Âþýk kiþi, her an yeni bir ""tecellî", yeni bir "fetih", yeni vir ufukla karþý karþýyadýr. Her dem yeniden doðmakta olduðundan dâima tazedir, dolayýsýyle ondan hiç usanýlmaz:

Biz sevdik âþýk olduk sevildik mâþûk olduk

Her dem yeni doðarýz bizden kim usanasý (G, 444)

Hak âþýký, denizlerin bile kendisine hayran olduðu bir balýk gibidir. Hattâ onun nazarýnda deniz, bir damla mesabesindedir; fakat o bir zerrede bir okyanusun varlýðýný görür:

Benem ol aþk bahrîsi denizler hayran bana

Deryâ benim katremdir zerreler ummân bana (T, 7)

Allah aþký, gönülleri yakarak yumuþatýr, muma döndürür, rikkat, incelik ve hassâsiyet kazandýrýr. Bundan nasipsiz olan gönüller ise kararmýþtýr, kaya gibi katý ve sert, kýþ gibi soðuktur:

Aþký var gönül yanar yumþanýr muma döner

Taþ gönüller kararmýþ sarp katý kýþa benzer (G, 376)

Ýnsanlarýn büyük çoðunluðu duraðan bir yapýya sahiptir. Zihin tembelliði, kolaycýlýk ve rahatýna düþkünlük hoþumuza gider. Derûnî ve ruhî bir þok sayýlabilecek olan ''aþk", bu olumsuz vasýflarla baðdaþmaz. Aþk ile, kiþinin iç dünyâsýnýn yýkýlýp yeniden yapýlmasý söz konusudur.

Canlar cânýný buldum bu câným yaðma olsun

derken Yunus bunu dile getirir. Böylece müsbet derûnî güçler tamamen faal hâle gelir. O bakýmdan Hak âþýklarý son derece aktif, verimli, topluma ýþýk tutucu ve rehberlik edici, cesur kimselerdir.

Bildiklerinden, inandýklarýndan ve alýþageldiði þartlardan vazgeçebilmek gerçekten bir cesaret iþidir. Buradaki "vazgeçmek", daha iyisine kavuþmak içindir. Bu iç transformasyon tebcîle deðer. Yunus, aþkýn bu öldüren ve olduran sýrrýný yakalamýþ ve yaþamýþ kimsedir. Bu sýrada boþalmýþ ve yeniden dolmuþtur:

Aklým yavý vardý benim daðýldý fikrim kamûsu

Boþaldým üþ doldum velî ne ile doldum bilmezem7

Buradaki, boþalmak ve dolmak, tasavvuftaki "fena ve beka" nazariyesinin Yunus dilindeki yalýn ve basit ifadesidir. Kötü huylardan boþalmýþ iyi huylarla bezenmiþtir; bilgisizlikten boþalmýþ bilgi ile dolmuþtur. Nihayet kendi beþerî varlýðýndan boþalmýþ Hak varlýðýyla dolmuþ, yâni O'nunla bakî olmuþtur.

Gerçekten ilâhî aþk, insanýn manevî eðitiminde önemli bir vâsýtadýr. Aþkýn gücü ile, insan yaradýlýþýndaki menfî unsurlar ýnüsbete döner. Kötü huylar güzelleþir, böylece insan olgunlaþýp kemâle ermiþ olur. Nitekim Yunus, karayý aktan, eðriyi doðrudan seçebilecek temyiz kudretine bu sayede ulaþmýþtýr. O bakýmdan aþký "devlet tâcý" gibi deðerli bulur:

Devlet tâcý baþa kondu aþk kadehi bana sundu

Caným içti aþktan kandý karayý aktan seçer oldu

Aþk hamlarý piþirir, olgunlaþtýrýr, iyiyi kötüden ayýrd etme yeteneði verir:

Esritti aþka düþürdü ben ham idim piþirdi

Aklýmý baþa devþirdi hayrý þerden seçer oldum (T, 117)

San'atkârýmýz aþkýn deðerini anlatmaya doyamaz. Aþk daðlarý parçalar, sultaný kul hâline getirir, gamý kederi yok eder. Denizleri kaynatacak, kayalarý söyletecek kadar güçlüdür:

Ýþidin ey yârenler kýymetli nesnedir aþk

Deðmelere bitinmez hürmetli nesnedir aþk

Hem cefâdýr hem safa Hamza'yý attý Kaf'a

Aþk iledir Mustafâ devletli nesnedir aþk

Daða düþer kül eyler gönüllere yol eyler

Sultanlarý kul eyler kýymetli nesnedir aþk

Kime kim aþk vurdu ok gussa ile kaygu yok

Feryad ile âhý çok firkatli nesnedir aþk

Denizleri kaynatýr mevce gelir oynatýr

Kayalarý söyletir kuvvetli nesnedir aþk

Âkýlleri þaþýrýr deryalara düþürür

Nice ciðer piþirir key odlu nesnedir aþk

Miskin Yûnus neylesin derdin kime söylesin

Varsýn Dost'u toylasýn lezzetli nesnedir aþk (T, 71)

insanoðlu yaradýlýþ itibariyle kabiliyetli ve güçlü ise de, kendi hâline býrakýlýrsa sönüp gidebilir. Ýþte aþk, durgun vaziyetteki bu potansiyel imkânlarý faal hâle getiren vâsýtalarýn baþýnda gelir. Yunus bunu çok iyi fark edenlerdendir. Yalýn ifâde ve teþbihlerle meseleyi ortaya koyar. Ona göre, yolu aþka düþmeyen, kuru bir aðaca benzer, kuru aðaç ise kesilip ateþte yakýlmaktan baþka bir iþe yaramaz:

Kur'aðacý niderler kesip oda yakarlar

Her kim âþýk olmadý benzer kuru aðaca (G, 428)

Nitekim kendisi kuru aðaç misâli, kenarda köþede kalmýþ sýradan bir insan iken, baþka bir aþk erinin himmeti ve nazarý ile, genç ve taze bir delikanlý gibi verimli ve aktif bir hâle gelmiþtir:

Bir kuru aðaç idim yol üzre düþmüþ idim

Er bana nazar kýldý tâze civân oldum ben

Bu beytin yer aldýðý þiirin öteki kýsýmlarý da ilâhî aþkýn hâsýl ettiði dinamizmin güçlü tasvirleri ile doludur: Hak âþýký olan kimselerin dünyâsý geniþletilmiþ, o ýrmaklarý býrakýp denizlere kavuþmuþtur. Bir zerresi denizleri kaynatan aþk, kiþiyi kim bilir ne hâle sokar! Âþýk olan, gündelik basit üzüntülerden kurtulur. Aþk, insaný bülbüller gibi söyler hâle getirir, nihayet içini dýþýný nurla doldurur:

Ey dost seni sevelden aklým gitti kaldým ben

Irmaklarý terk edip denizlere daldým ben

Bir zerre aþkýn odu kaynatýr denizleri

Düþtüm aþkýn odýna tutuþuban yandým ben

Ol canda ki aþk ola onda gussa olmaya

Bu aþk bana geleden gussam gitti güldüm ben

Bu aþký bana verdin ben niderem kendüzüm

Ýçim dýþým nur doldu Dost'a âþýk oldum ben (T, 140)

Tasvir edilen bu hal bir doðuþun, yeniden diriliþin ifadesidir. Ýçi dýþý nurla dolan kimsenin, dili de çözülecek hep hak ve hakikati söyler hâle gelecektir:

Hakk'a âþýk olan kiþi

Akar gözünün yaþý

Pürnûr olur içi dýþý

Söyler Allah deyû deyû (BT, 196)

Ýnsanoðlu sonsuzluktan hoþlanýr. Hakk'ý sevenler, Hak'la bakî olmuþlar, dolayýsýyle ölümsüzlüðü yakalamýþlardýr. Öyle der Yunus:

Aþýk öldü deyû sala verirler

Ölen hayvan olur âþýk ölmez (BT, 167)

Hakk'ýn cemâli öyle güçlü bir hayat iksiridir ki, onu görenler ebediyyen ölmezler:

Aþýk Yunus seni ister lûtfeyle cemâlin göster

Cemâlin gören âþýklar ebedî ölmez Allah'ým (BT, 155)

Tanrý'ya âþýk olarý O'na benzemeye çalýþmýþ, O'nun ahlakýyla ahlâklanarak O'nun rengine boyanmýþtýr. "Rengi Allah''ýnkinden daha güzel olan kim vardýr?" (Bakara 2/138) Bu ilâhî renk hiç solmaz. O rengi taþýyan âþýk Yunus da ölümsüzleþmiþtir. Ayný tazelikle bize bugün de sesleniyor:

Göyündüm aþk ile tâ kül olunca

Bayandým rengine solmazam ayruk

Varlýðým yokluða deðiþmiþem ben

Bugün cana baþa kalmazam ayruk (BT, 77)

Âþýk, bir bakýma zamaný aþmýþ, zamanýn üstüne çýkmýþ kimsedir. Ezel ebed onun için bir þey ifâde etmez. Bu ebedî dirilik ve tazelikten dolayý, artýk gönlünün pas tutmasý da uzak ihtimaldir:

Dost aþkýna ulaþaldan dünyâ ahret bir oldu

Ezel-ebed sorar isen dün ile bugündür bana

Ayruk bize yas olmaya hiç gönlümüz pas olmaya

Zîrâ Hak'tan gelen âvâz sorulmaz bir ündür bana (T, 4)

Tasavvuf kültüründe aþkýn bu diriltici, oldurucu ve erdirici vasfý, yâni kýsaca "aþkýn dinamizmi" önemli bir yer iþgal eder. Bunu en iyî dile getirenlerden biri Yunus Emre'dir. Gittikçe maddîleþen asrýmýzda, ruhlarýmýzýn bu dinamizme her zamandan daha çok ihtiyâcý vardýr.

alinti

Gönderen: 25.08.2006 - 21:43

Pozisyon - İmzalar göster

Sayfa (1): (1)

önceki konu diğer konu

Lütfen Seçiniz:

Şu an Yok üye ve 1666 Misafir online. En son üyemiz: Didem_
16977 üye ile 13.07.2024 - 11:50 tarihinde en fazla ziyaretçi online oldu.

[Admin | Moderator | Kıdemli Üye | Üye]

Doğum gününüzü tebrik eder, sıhhat ve afiyet dolu ömür dileriz:
Takoral (54), zemve (61), acercis (55), iboþ-medin.. (61), adalat (45), kenandekan (42), murat_88 (36), aysebusra (39), yitik sevda (35), ozenoglu (45), semerkand1 (46), Zuhur (51), RaSuLuMe_hAsReT.. (39), Þükrü Ö&e.. (60), yarin_81 (41), fatihomer68 (44), hatice.y (30), Cici Kiz Tuba (36), kuala (53), cafeerciyes (39), Mehmetcebe (43), JonTÜRK (43)

Son 24 saatin aktif konuları - Top Üyeler

Copyright © ((( RAVDA.net ))) * İrtibat * RAVDA Reklam Servisi * Tüm hakları saklıdır, izinsiz alıntı yapılamaz.
Sitemizde yayınlanan imzalı yazıların içeriğinden yazarları, forum ve yorumlardan ekleyen şahıslar sorumlu olup, kesinlikle sitemiz sorumlu değildir.

Sayfa 0.83567 saniyede açıldı

Reklamlardan
RAVDA sitesi
hiçbir şekilde
sorumlu değildir.